کنترل کیفیت در منزل یا محل کار! (Liquide Hydraulique Mineral) LHM
یک روغن هیدرولیک معدنی مخصوص است که عمدتاً در خودروهای گروه PSA (پژو-سیتروئن) با سیستم هیدرولیک فعال (هیدرواکتیو یا هیدروپنوماتیک) استفاده می‌شود.
در خودروهای سیتروئن، روغن LHM فقط یک روانکار نیست؛ بلکه خون سیستم هیدرولیک است که سه وظیفه اصلی را بر عهده دارد:
وظایف اصلی روغن LHM
-
عملکرد هیدرولیک: تأمین فشار برای سیستم تعلیق (بالا و پایین بردن ماشین)، فرمان هیدرولیک (پاور استرینگ)، عملکرد ترمزها و در برخی مدل‌ها عملکرد کلاچ.
-
روانکاری: روانکاری اجزای متحرک در پمپ هیدرولیک و سیلندرها.
-
محافظت در برابر خوردگی: محافظت از اجزای فلزی مدار هیدرولیک در برابر سایش، خوردگی و زنگ‌زدگی.
استفاده از روغن با کیفیت LHM و تعویض به موقع آن، کلید عمر طولانی و عملکرد بی‌مشکل این خودروهای منحصر به فرد است.
کنترل کیفیت در ۵ قاره با یک لوله آزمایش!
آیا روغن LHM شما از این چالش‌ها سربلند بیرون می‌آید؟
تست روان بودن روغن در سرما
سفت شدن یا افزایش غلظت روغن LHM در هوای سرد، اثرات منفی قابل توجهی بر سیستم هیدرولیک و به طور کلی روی خودرو دارد.
مشکلات ناشی از سفت شدن روغن در سرما
-
سختی در روشن شدن و استارت خوردن خودرو: اولین و واضح‌ترین مشکل افزایش مقاومت در برابر گردش روغن است. پمپ هیدرولیک برای به حرکت درآوردن روغن غلیظ شده، به نیروی بسیار بیشتری نیاز دارد. این بار اضافی مستقیماً به موتور منتقل شده و در لحظه استارت، دور موتور را پایین می‌آورد. نتیجه: در هوای بسیار سرد، ممکن است خودرو به سختی استارت بخورد یا حتی باتری ضعیف توان کافی برای چرخاندن موتور تحت این بار اضافی را نداشته باشد و خالی شود.
-
کاهش عملکرد و نرمی سیستم تعلیق (هیدرواکتیو): قلب سیستم تعلیق این خودروها، حرکت روغن LHM بین مجاری روغن و گوی تعلیق است. روغن غلیظ به راحتی از شیرهای ظریف و کانال‌های سیستم عبور نمی‌کند.سیستم تعلیق خشک و سفت می‌شود و مانند یک خودروی معمولی عمل می‌کند. نرمی و انعطاف‌پذیری معروف خودروهای سیتروئن از بین می‌رود.خودرو ممکن است ارتفاع استاندارد خود را با تاخیر به دست آورد یا حتی در سردترین حالت، پایین بماند.
-
کاهش کارایی فرمان هیدرولیک: فرمان هیدرولیک این خودروها نیز توسط همین روغن LHM کار می‌کند.با سفت شدن روغن در سرما ،چرخاندن فرمان به خصوص در سرعت‌های پایین و هنگام مانور بسیار سخت و سنگین می‌شود که این امر علاوه بر سختی در رانندگی ، کنترل خودرو را دشوار و خطرناک می‌کند.
-
کاهش عملکرد ترمزها: هشدار مهم:در برخی مدل‌های سیتروئن مانند Xantia، ترمزها نیز به صورت هیدرولیکی و تحت فشار LHM عمل می‌کنند. روغن سفت شده در سرما نمی‌تواند فشار را به صورت سریع و بهینه به کالیپرهای ترمز منتقل کند و در نتیجه پدال ترمز سفت می‌شود و احساس “چوبی” بودن می‌دهد و مهم‌تر از آن، مسافت ترمز افزایش می‌یابد که یک خطر ایمنی بسیار جدی است.
-
افزایش فشار و استرس بر اجزای سیستم هیدرولیک: پمپ هیدرولیک مجبور است برای غلبه بر غلظت روغن، تحت فشار بیشتری کار کند. این فشار اضافی به تمام اجزا از جمله شیلنگ‌های فشارقوی، شیرهای تنظیم‌کننده (مانند شیر تنظیم فشار یا ریگولاتور) و واشرها وارد می‌شود.این موضوع می‌تواند باعث خستگی زودرس اجزا، ایجاد نشتی در نقاط مختلف سیستم و در نهایت منجر به خرابی پرهزینه پمپ یا دیگر قطعات شود.
-
کاهش روانکاری و افزایش سایش: مکانیسم: روغن هیدرولیک علاوه بر انتقال نیرو، وظیفه روانکاری اجزای داخلی پمپ و شیرآلات را نیز بر عهده دارد. وقتی روغن غلیظ می‌شود، نمی‌تواند به خوبی به تمام نقاط ریز نفوذ کند.این امر باعث سایش بیشتر قطعات متحرک در طول زمان می‌شود. سفت شدن روغن LHM در سرما تنها یک اذیت ساده نیست، بلکه می‌تواند بر ایمنی (ترمز و فرمان) ٫ آسایش (تعلیق) و سلامت فنی و عمر مفید اجزای قیمتی سیستم هیدرولیک خودروی شما تاثیر منفی جدی بگذارد.
تست‌های خانگی روغن LHM
۱. چالش قطب جنوب (تست روان بودن روغن در سرما)
روش انجام تست: نمونه روغن را ۱۲ تا ۲۴ ساعت در فریزر قرار دهید.
-
موفقیت: روغن شفاف و روان باقی بماند.
-
شکست: روغن سفت یا کدر شود.
چرا خلوص روغن LHM مهم است؟
حفاظت از قطعات حساس و گران‌قیمت
-
پمپ هیدرولیک (Pump): آلودگی می‌تواند مثل سمباده عمل کرده و به پمپ آسیب بزند.
-
سوزن‌های تنظیم (Dosing Valves) و شیرهای الکتریکی (Electvalves): در صورت آلودگی، خودرو بالا نمی‌آید یا یک سمت آن می‌خوابد.
-
ولو ترمز (Brake Valve): اختلال در این قطعه حیاتی می‌تواند ایمنی را به خطر اندازد.
-
گوی‌های تعلیق (LHM Spheres): آلودگی می‌تواند به دیافراگم داخلی آسیب بزند و باعث ترکیدن آن شود.
اثرات آلودگی
-
سیستم تعلیق: کندی و نوسانات غیرعادی.
-
فرمان هیدرولیک: سفتی یا صدای غیرعادی.
-
ترمزها: کاهش قدرت ترمزگیری یا حس “اسفنجی”.
۲. چالش صحرای آفریقا (تست ناخالصی ۱)
مأموریت: یک قطره از روغن LHM را داخل یک قاشق استیل ریخته و تا جایی که روغن دود کند حرارت دهید.
-
ماموریت موفق: باید آرام بسوزد و دود تمیز تولید کند.
-
شکست مأموریت: اگر ترق ترق کرد و پاشید یا دود سیاه ایجاد کرد، یعنی روغن ناخالصی و رطوبت دارد.
۳. چالش قله‌های آلپ (تست ناخالصی ۲)
مأموریت: یک قطره روغن را روی یک برگ دستمال کاغذی سفید بیندازید.
-
ماموریت موفق: باید یک لکه بسیار کم‌رنگ، شفاف و یکنواخت روی دستمال به‌جا بماند.
-
شکست مأموریت: اگر حلقه‌های تیره یا لکه‌های زرد ایجاد کرد، یعنی از مواد اولیه نامرغوب استفاده شده است.
تست لمسی (Touch Test)
یک ابزار تشخیصی اولیه، سریع و میدانی است که هر مالک یا مکانیک سیتروئن باید بلد باشد.
ارزش تست لمسی در چند نکته کلیدی خلاصه می‌شود:
-
بررسی سلامت کلی و یکپارچگی روغن
-
نرمی و لغزندگی فوق‌العاده (Oily-Slippery Feel): نشانه فرمولاسیون باکیفیت و گرید مناسب برای محافظت از پمپ و سیلندرها در فشار ۱۵۰ بار.
-
عدم چسبندگی (Non-Greasy): چسبندگی نشانه وجود آلودگی، اکسیداسیون شدید یا فرمولاسیون نامناسب است که منجر به:
-
کاهش کارایی سیستم
-
افزایش حرارت
-
تشکیل لجن (Sludge)
-
-
-
تشخیص آلودگی با سایر سیالات (مهم‌ترین کاربرد)
-
سیستم هیدرولیک سیتروئن به شدت در برابر آلودگی حساس است.
-
آلودگی با روغن ترمز (DOT 3, 4, 5.1): روغن‌های بر پایه گلیکول در صورت مخلوط شدن حتی به مقدار کم، حالت چسبناک و کشدار ایجاد می‌کنند. این موضوع منجر به تشکیل لجن ژله‌ای و انسداد مسیرهای حیاتی می‌شود.
-
آلودگی با سوخت‌های فسیلی مانند نفت یا گازوئیل: این مواد روغن را رقیق و آبکی کرده و خاصیت لغزندگی را از بین می‌برند. نتیجه آن نابودی خاصیت روانکاری و خطر خرابی جدی است.
-
تولیدکنندگان روغن‌های تقلبی گاهی برای کاهش هزینه، مقادیری از این ترکیبات را به روغن اضافه می‌کنند!
-
-
-
ارزیابی میزان فرسودگی روغن
-
با گذشت زمان و استفاده، روغن LHM به دلیل حرارت، فشار و آلودگی تخریب می‌شود.
-
روغن کهنه ممکن است حس چسبندگی یا زبری پیدا کند.
-
اگر سیال LHM بوی سوختگی یا ترکیبات نفتی بدهد، نشان‌دهنده تقلبی و بی‌کیفیت بودن آن است.
-
روغن استاندارد LHM هرگز نباید چنین بویی داشته باشد.
-
۴. چالش ابرهای دماوند (تست لامسه و بویایی)
مأموریت: یک قطره از روغن را روی انگشت سبابه قرار داده و با انگشت شست آن را به آرامی مالش دهید، سپس لوله حاوی نمونه را بو کنید.
-
ماموریت موفق: بافت روغن باید نرم، لطیف و بدون حس چسبندگی باشد و هیچ بوی نفتی، ترشی یا سوختگی نداشته باشد.
-
شکست مأموریت: حس چسبناکی یا زبری و همچنین بوی غیرعادی نشان‌دهنده کیفیت پایین و ناخالصی روغن است.
۵. چالش شفق قطبی (تست شفافیت و فلورسنت)
مأموریت: لوله آزمایش را در شرایطی که نور به آن می‌تابد (ترجیحاً نور خورشید) قرار داده و روغن درون آن را با دقت نگاه کنید.
-
ماموریت موفق: روغن باید شفاف و به رنگ سبز درخشان بوده و هیچ‌گونه مواد معلق در آن مشاهده نشود.
-
شکست مأموریت: اگر روغن دارای کدورت باشد، فاقد کیفیت و خلوص لازم است!
نکته مهم
دستیابی به رنگ سبز فلورسنت شفاف فقط در صورت استفاده از مواد اولیه فوق پالایش‌شده و بسیار باکیفیت میسر می‌شود.
-
اگر در ساخت این روغن از روغن‌های پایه معمولی که زردرنگ هستند استفاده شود، در ترکیب با رنگ آبی، رنگ سبز چمنی ایجاد می‌شود که نشان‌دهنده کیفیت پایین مواد اولیه می‌باشد.
-
لیکوژن تنها روغن LHM ایرانی است که با این سطح از شفافیت و خلوص ساخته می‌شود و بدون شک رقیبی ندارد.
دشمن اصلی: آب (رطوبت)
بزرگ‌ترین دشمن روغن LHM در سیتروئن هم آب است. آب می‌تواند از طریق تنفس رادیاتور روغن هیدرولیک (LHM Tank) یا به مرور زمان وارد سیستم شود.
اثرات وجود آب در روغن
-
خوردگی و زنگ‌زدگی: در قطعات فولادی پمپ، سیلندرها و خطوط لوله.
-
یخ‌زدگی: در هوای سرد، قطرات آب می‌توانند یخ بزنند و مسیرهای کوچک روغن را مسدود کرده و سبب سوختن پمپ و خرابی جدی شوند.
-
تخریب افزودنی‌ها و فرمول روغن: وجود آب اضافی، افزودنی‌های مفید در فرمولاسیون روغن را تخریب و خنثی می‌کند.
-
تخریب قطعات: در صنعت پلیمر، فرمولاسیون‌ها مطابق با کاربرد طراحی می‌شوند. برای مثال شیلنگ‌های انتقال‌دهنده روغن‌ها به خود روغن مقاوم هستند ولی در مقابل حلال‌های قطبی مانند آب آسیب‌پذیرند. وجود آب می‌تواند باعث سایش سریع آب‌بندها (انواع واشرها، کاسه‌نمدها، اورینگ‌ها و پکینگ‌ها) شود و منجر به نشتی روغن گردد.
✅ یک روغن LHM مرغوب باید عاری از هرگونه آب بوده و به راحتی از آب جدا شود.
۶. آخرین مأموریت: چالش دریای کارائیب (تست شناوری در آب)
مأموریت: تا شماره ۱۶ درج‌شده روی لوله آب اضافه کنید و روغن را به مدت ۱۰ ثانیه به شدت تکان دهید.
-
ماموریت موفق: روغن باید پس از مدت کوتاهی از آب جدا شده و روی آب بیاید.
-
شکست مأموریت: اگر روغن با آب مخلوط شد و پس از چند دقیقه به سطح آب برنگشت، یعنی در برابر رطوبت مقاوم نیست!
نتیجه نهایی
اگر روغن شما از همه این مأموریت‌ها سربلند بیرون بیاید، می‌توانید با اطمینان از آن استفاده کنید.
